Païsatge Cultural

Adreiça: Via Val Maira 19, Draonier

Racòlta: laissa-te transportar dal Sòn de Lenga, lo musèu d’l’Associacion Espaci Occitan. Veirina d’la cultura occitana e centre d’enterpretacion del territòri, pòst da ren perdre per la visita des valadas de lenga d’òc, t’ajuarè, en manièra amusanta e dinamica, a descurbir, escòutar e veire l’extraordinaria tradicion literaria, musicala, folclòrica e istòrica d’l’Occitania.

Mai d’informacions: espaci-occitan

Adreiça: Via Valmala 9, Draonier

Racòlta: per lhi apassionats d’art, Draonier, vilatge medieval ai pe d’la Val Maira, a un pichòt tresòr d’òbras que van dal tard ‘500 a la premièra metat del ‘900. Entre las estrechas quintanas del centre istòric, lhi nombrós palais nobiliars e lhi rests des muralhons, es estremaa la maison, encuei musèu, de Luigi Mallé, istòric d’l’art, Director di Musèus Reals d’Turin, mas sobretot facoltós collecionista d’òbras e esculturas artisticas, qu’a sa mòrt a donat a la Municipalitat d’Draonier. Da las ceramicas Meissen ai vas liberty Gallé e Daum, dai quadres flamands a las fotografias istòricas, dai païsagistas de l’Uech Cents ai magistres del Nòu Cents, coma Fontana: lo Musèu garda 400 ans d’istòria d’l’art.

Mai d’informacions: www.museomalle.org

Adreiça: Via XXV aprile, Draonier

Racòlta: Ental centre istòric d’Draonier, dreire la jòlia Plaça Manuel di San Giovanni, estremaa entre lhi palais residencials, se tròba la pichòta Glèisa del Gonfalon. Reconstruïa al principi del ‘700 en estil baròc, abo sias formas verticalas e l’estil bigalhat esmaravilha lo visitator.

Totun lo ver tresòr es gardat enti locals dapè a la navada principala, ente l’exposicion d’art sacra documenta la vita e l’òbra di membres d’la Confraternita di Disciplinats, puei dicha del Gonfalon, fondaa ental secol XII e enca’ activa.

Adreiça: Via XXV Aprile, Draonier

Racòlta: denant a la Glèisa del Gonfalon, en cò de Palais Savio d’la fin del ‘700, es ospitaa una collecion de 150 instruments musicals provenients dal mond entier. Donats da la Senhora Goletti – Wahn, son estats culhits da son òme Giovanni Battista Goletti, d’origina droneresa, ental cors di siei nombrós viatges coma aut foncionari d’la Cort di Conts e fruchs d’sa granda passion per la musica.

La visita al musèu permettarè d’escotar lhi sòns da l’Australia a la Califòrnia, dal Centrafrica a la Mongòlia, ent’una armoniosa melodia globala.

Mai d’informacions: www.istitutomusicaledronero.it

Adreiça: Via XXV aprile 25, Draonier

Racòlta: estachat a Palais Savio e dapè a la Glèisa del Gonfalon, lo Centre Europèu Giovanni Giolitti crea un triangle d’cultura. Lo centre, naissut ental 1998 gracias a una donacion d’la comuna d’Draonier, conta e guida a la descubèrta d’una figura icònica del principi del Nòu Cents, originari d’la Val Maira: Giovanni Giolitti. D’enlora lo Centre a esvilupat la sia acion ent’un context nacional, organizant convenhs, cors, conferenças, mòstras, publicacions.

Mai d’informacions: www.giovannigiolitti.it

Adreiça: Via Pratavecchia 41, Draonier

Racòlta: un unicum des valadas occitanas cuneesi es la collecion d’mòto d’epoca naissua da la passion d’Alfio Marino. En la fraccion Pravielha d’Draonier, ent’un pichòt tech d’campanha, son presentats 70 modèls que conton l’istòria di motors dal 1910 al 2000. Garda d’exemplars unics coma l’Harley Davidson del 1918, la Patriarca 250 Corsa del 1930, la Maino 270 del 1910. Per lhi pus apassionats, una secion del musèu es tota dediaa a l’exposicion e a l’estudi di motors fix e estatics abo 40 exemplars dal principi del secol a la fin d’la Seconda Guerra Mondiala.

Adreiça: B.ta Sant’Anna, La Ròcha

Racòlta: a l’emboch d’la Val Maira, s’l’aigavers d’manchina, la pichòta comuna d’la Ròcha garda un di pus importants sites d’art d’l’etat del Bronç en Europa. S’la poncha del Mont Roccerè son visiblas pus de 35.000 copèlas, de pertuis emisferics artificials fongats en la ròcha, testimoniança di premiers insediaments en valada. Drant d’l’exploracion d’la montanha, s’conselha una visita al centre visitas Rocceré, plaçat ent’un ex-refutge en lo bòsc de pins d’Sant’Ana d’la Ròcha ent’una atmosfera encharmanta, ente son descrichs l’istòria e tuchi lhi estudis sus l’Area Arqueològica.

Mai d’informacions: www.coppelleroccere.com

Adreiça: Ruaa Sant Maurel, L’Arma

Racòlta: l’istòric palais comunal d’l’Albarèt, un bòt centre d’l’activitat politica e sociala del pòst, entre sias muralhas conta e garda l’istòria d’un antic mestier encuei despareissut. Lo “Punto Visita I Bottai” es uno espaci expositiu de documentacion sal trabalh itinerant di cibriers, originat a l’Albarèt. Ambulants que partion l’automn, quora se polia pas far la campanha, vers las caissinas des Langas, del Montferrat e del Montregalés, ental bas Piemont, per realizar o arranjar botals d’bòsc ente fementavon de vins famós coma Barbera, Barbaresc, Dolcèt.

Mai d’informacions: ecomuseoaltavallemaira.it

Adreiça: Ruaa Glèisa, Celas

Racòlta: L’uvern en montanha era ben dur: la nèu cuerbia champs e bòscs e per sobreviure chalia engenhar-se. Parelh, per necessitat, son naissuts nombrós mestiers, encuei pas pus praticats, coma aquel de lhi anchoiers, qu’es possible descurbir ental musèu Seles di mestiers itinerants. Lo Musèu, plaçat en l’antica Chapèla d’Sant Ròc, conta las peripecias e las tribolacions del merchant d’anchoas, un trabalh fòravia mas ben praticat, l’uvern, ent’un territòri talament descòst da la mar.

Lo musèu percor las peaas d’aquesti merchants a travers informacions istòricas e antropològicas e las caracteristicas d’identitat sòcio-cultural d’la comunitat d’la media Val Maira.

Aqueste centre sierv da referiment e racòlta des testimonianças e d’la documentacion sus tuchi lhi anchoiers d’la Val Maira, originaris des comunas de Draonier, Celas, Palhieres e L’Arma.

Adreiça: Ruaa Sant Maurèl, L’Arma; 2005

Racòlta: “Pinse” era lo sobriquet de lhi artistas itinerants que viravon per las valadas, e “Pinse” es lo nòm del centre expositiu que testimònia lor passatge. Realizat sobre la canònica d’la Parroquiala d’Sant Joan lo Baptista, presenta una panoramica si pintres actius dal Quatre al Nòu Cents sus las Alps de Coni.

Un percors que descriu lo fervor artistic d’una valada dinamica. culturale.

Adreiça: Ruaa Serras, Elva

Racòlta: Elva, entre las pus pichòtas comunas d’Italia, garda un musèu dediat a la memòria d’un mestier unic, naissut s’las montanhas d’l’auta Val Maira: aquel di pelassiers. Lhi pels trabalhats refornion lhi mai importants merchants de perrucas d’l’Europa entiera.

Mai d’informacions: www.vivaelva.it

Adreiça: Via Nazionale 9, Pratz

Racòlta: lo charbo, resorça fondamentala d’la montanha, es lo simbol d’la presença femenila en Val Maira. Lo musèu, a travers la descripcion del trabalh e la rapresentacion di diferents emplegs del charbo, vòl far conoisser e donar importança a la figura d’la frema en las valadas e en la familha, mondes que reservavon sovent de gròssas dificultats.

Adreiça: Via Giacomo Matteotti 40, Caralh

Racòlta: justa fòra dal centre di Caralh, s’la via per Draonier, se tròba la filanda d’Caralh, testimoniança d’l’arqueologia industriala del Sèt Cents, encuei la pus antica manifactura d’la seda en Europa a acorpar las operacions d’tractura e d’torsua.

Dedins es estaa realizaa una curaa reconstrucion di principals instruments emplegats enlora per producher lo fil d’seda, que dal fornelet per la tractura di coquet (per desbanar la bava), passant per incannatoio e binatoia, aisinas adobraas per embobinar lo fil sus roas o bombinas, pòrta a la part pus enteressanta del percors: las imponentas tortisas idraulicas da seda sus modèl bolonhés. Tuchi lhi maquinaris son d’reproducions d’aquelhi adobrats a metat del ‘600 e ‘700, en lor sistemacion originala e abo lhi mesmes materials.

Mai d’informacions: www.filatoiocaraglio.it

Adreiça: via Divisione Cuneense n. 65, Sant Ròc d’Bernés

Racòlta: ent’una maison a Bernés son culhits e exponguts lhi 50 ans d’passion d’Attilio Dalmasso per lhi fòssils. La collecion, abo un espaci expositiu d’9 veirinas e 5 pendaors, es ordinaa cronològicament e garda esquasi 600 exemplars dal Precambrian fins a l’Antropocen, que fan descurbir lhi premiers èssers vivents.

Mai d’informacions: www.passionefossili.it

Adreiça: Via Roma 17, Valgrana

Racòlta: En Val Grana, en la comuna d’Valgrana, es present un pichòt musèu del cine, fruch d’una racòlta duraa mai de 40 ans e que garda encuei 10.000 tòcs. Ental KinoMuseo son presents manifests, revistas, fotografias mas decò lanternas magicas, polyorama, ombras cinesas, zootròpis, praxinoscòpis, projectors, maquinas fotograficas, juecs òptics.

L’emeroteca garda mai de 3000 revistas italianas e forestieras e la biblioteca mai de 600 volums sal cine.

Mai d’informacions: www.kinokinino.com

Adreiça: Sant Pier del Borgat

Racòlta: Ental 2013 ven ideat lo percors d’visita “Il Paese Senza Tempo”: uno tòc d’vita blocat ental temp, popolat da “babaciu”: chichos d’ferre e fen que buton ensemp tradicion, memòria e comunitat, passat, present e futur.

Dal junh del 2019 lo percors “Lou Paìs senso Temp” s’es enrichit abo la votz e las istòrias d’vita contaas a travers lhi abitants d’Sen Pie: un baston exprés permet encuei d’escotar dètz diferentas testimonianças istòricas liaas a la montanha, a lhi òmes, a las fremas, a las pèiras, al Chastelmanh.

Dreire totas las istòrias lhi a un nòm, un conhòm, un sobriquet, una memòria, abo un messatge da passar.

Mai d’informacions: www.terradelcastelmagno.it

Adreiça: Fracion Sant Pier n. 89, Lo Borgat

Racòlta: Lo Musèu Terra del Castelmagno es un espaci dediat a l’omònim ecomusèu: propon una interpretacion del patrimòni realizaa da la comunitat locala, la mesma comunitat qu’a creat Il Paese senza tempo, per fornir una panoramica complèta s’l’auta val Grana e sias transformacions.

Es un musèu naissut per contar una comunitat e mostrar lo patrimòni istòric-cultural estremat en auta Val Grana. L’objectiu es restituir una clau de lectura per lo territòri entorn a nos a travers tecnologia, gamification e storytelling: installacions, tecnologias imersivas e panèls explicatius vos portarèn a la descubèrta di sabers tramandats de generacion en generacion.

Mai d’informacions: www.terradelcastelmagno.it

Adreiça: Fracion Champdamolin, Chastelmanh

Racòlta: ental musèu d’Casa Narbona es gardaa la sugestiva e misteriosa istòria d’la Ruaa Narbona, pichòta borjaa abandonaa en lhi ans ’60 dai siei abitants, abo tuchi lhi objècts d’la vita de tuchi lhi jorns. Ental musèu son en exposicion materials e objècts originals recuperats da las maisons encuei roinaas.

Adreiça: Ruaa Colèt, Chastelmanh

Racòlta: al Colèt d’Chastelmanh lo Pichòt musèu d’la vita d’icì garda objècts e aisinas d’la vita de tuchi lhi jorns e del trabalh d’un bòt. Totas las tribolacions, lhi juecs, lhi instruments per la taula tornon a viure en las chambras d’aquesta ruaa.

Mai d’informacions: www.museocollettocastelmagno.it

Adreiça: Fracion Pont Bernard, Peirapuerc

Racòlta: L’ecomusèu es naissut per contar e gardar la lònja tradicion d’la fea sambucana, originaria d’la valada, qu’en lhi ans ’80 era esquasi despareissua. En pus, promòu la descubèrta del patrimòni cultural del monde pastoral d’la valada e di siei contacts abo la Crau francesa.

Mai d’informacions: www.ecomuseopastorizia.it

Adreiça: Via Umberto I 50/a, Lo Sambuc

Racòlta: Ospitat en las ex escòlas elementaras del Sambuc, dal 1988 lo Centre es estat fondat per culhir la documentacion, esvilupar la recercha, collaborar a la tutela e organizar iniciativas de valorizacion del patrimòni istòric e cultural d’la valada.

Adreiça: Piazza Vittorio, Vinai

Racòlta: Lo Fòrt d’Vinai es un de lhi exemples d’arquitectura militara pus importants de tot l’arc alpin, un ver tresòr d’l’ingenheria e d’la tecnica militara, vorgut dal Rei Carl Albert ental Uèch Cents.

Da centre militar a centre cultural, encuei ental Fòrt es alestit “Montagna in Movimento”; un percors museal qu’a travers sòns, votz, fotografias e installacions multimedialas presenta lo monde des Alps Meridionalas, caracterizaas per tota l’istòria da un vai e ven continuat, ponch d’partença e arriu d’pòpols, ideas, arts, mestiers, merchandisas, inovacions.

Mai d’informacions: www.fortedivinadio.com

Adreiça: Via Martiri e Caduti per la Libertà 1, Demont

Racòlta: Ental centre istòric d’Demont, un antic palais aristocratic garda las testimonianças e lo recòrd de doas importantas personalitats originarias d’la valada. Lhi alestiments companhon a recordar drant Graziella Romano (en art Lalla Romano), escrivaira del ‘900 originaria d’Demont, e puei l’artista locala Luciana Magrini abo sias porcelanas.

Maraman, averbi occitan que vòl dir tot d’en crep: e abo l’esprit d’aquò qu’es nòu e sorprendent lhi musèus e lhi ponchs expositius des Valadas Maira e Grana s’presenton ensemp per ofrir una idea globala del “paisatge cultural” que caracteriza aquestas doas valadas occitanas del Piemont sud-occidental.

Lhi musèus, las racòltas e lhi espacis expositius d’la rete Maraman des valadas Maira e Grana conton una istòria, antica e moderna, d’òmes e tèrras, de trabalh e passions: l’antica vocacion agricol-pastorala, la lenga e la cultura occitana, la genialitat d’esfruchar resorças empensablas e lo coratge de partir enventant de mestiers itinerants.

Mai d’informacions: www.espaci-occitan.org

Es un inovatiu instrument d’visita di luecs artistics del circuït Mistà. Si sietz denant a una glèisa Mistà, mas es sarraa, basta posicionar sal QR Code lo smartphone abo la app, intrar en la secion relativa al tresòr artistic individuat, leser las esquedas detalhaas, escotar lhi sonòrs des descripcions, navigar abo la fantasia en lengas diferèntas.

Si agachatz lo site da maison, perdetz pas l’ocasion per organizar una visita di tresòrs Mistà des quatre valadas occitanas d’l’antic Marquesat d’Saluces!

Mai d’informacions: www.codemista.org